MAKALELER

En çok merak ettiği konulardan biri; anonim şirket mi yoksa limitet şirket mi kurmanın daha avantajlı olduğu. Gerek şirket kurarak ticari yaşama yeni girecek, gerekse öteden beri faaliyetini şahıs olarak yürüten ancak artık şirketleşmek isteyen vatandaşlarımıza yardımcı olma ümidi ile bugünkü yazımızı bu konuya ayırmak istiyoruz.

Ortak sayısı

Eski Ticaret Kanunu döneminde limitet şirket en az 2, anonim şirket ise en az 5 kişi ile kurulabiliyordu. Bu durum da limitet şirketi daha tercih edilir yapıyordu. Yeni TTK ile hem limitet hem de anonim şirketler tek kişi ile kurulabiliyor. Ancak limitet şirketlerde ortak sayısı 50'yi geçemiyor, anonim şirketlerde ise böyle bir sınırlama yok.

Sermaye ve pay senedi

Limitet şirket kurmak için asgari 10 bin TL sermaye gerekirken, anonim şirketler için bu tutar 50 bin TL. Eski TTK döneminde yalnızca anonim şirketlerde pay senedi bastırılabiliyor iken artık hem limitet hem de anonim şirketler pay senedi çıkarılabiliyor. Ancak limitet şirketlerde hamiline pay senedi çıkarma imkanı yok.

Diğer taraftan belli bir ölçeğe gelen anonim şirketlerin halka açılması ve borç para bulabilmek için tahvil çıkarabilmesi mümkün; ancak limitet şirketler için böyle bir imkan söz konusu değil.

Pay devri ve yönetim

Limitet şirketlerde pay senedi devri için; pay devrine ilişkin yazılı sözleşmenin hazırlanması, bu sözleşmenin noterce onaylanması, pay devrinin şirket genel kurulunca tasdiki, ticaret siciline tescili, devrin şirket pay defterine kayıt edilmesi gerekmekte. Anonim şirketlerde ise sermaye payının devri daha kolay. Ortak sahip olduğu hisseyi devretmek istediğinde ana sözleşmede aksine bir hüküm yoksa hisse devri sözleşmesi ile devredebiliyor. Noter huzurunda devir de şart değil.

Yönetim açısından ise; limitet şirketlerde ortaklardan en az birinin müdür olması gerekirken; anonim şirketlerde böyle bir zorunluluk bulunmuyor.

SGK primleri yönünden

Birçok kişi bu konudan haberdar değil ancak emekliler yönünden sermaye şirketlerine ortak olmanın bir riski var. Limitet şirket ortağı olan emeklilerin aylıklarından sosyal güvenlik destekleme primi kesintisi yapılıyor. Anonim şirkete ortak olunması durumunda ise bu kesinti yok.

Bakanlık temsilcisi ve denetim

Limitet şirketlerin genel kurul toplantılarında bakanlık temsilcisi bulundurma zorunluluğu bulunmuyor. Anonim şirket genel kurullarında ise alınacak kararların niteliğine göre bazı durumlarda bakanlık temsilcisi (hükümet komiseri) bulunması zorunlu.

Anonim ve limitet şirketler arasındaki bir diğer farklılık ise denetim noktasında. Limitet şirketler eğer bağımsız denetim kapsamına girmiyor ise bağımsız denetime tabi değil. Anonim şirketler ise her hal ve şartta denetime tabi.

Pay devirlerinde vergi var mı?

Okurlarımızın en çok merak ettiği konulardan biri de bu; yani, limitet veya anonim şirket ortaklık paylarının devrinde vergi olup olmadığı hususu. Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 80. maddesine göre; iki yıldan fazla süre ile elde tutulan hisse senetlerinin elde çıkarılmasında vergi yok; ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılması ise süre ile mukayyet olmaksızın vergiye tabi.

Buna göre 2 tam yıldan uzun süre ile elde tutulan anonim şirket pay senetlerinin elden çıkarılması durumunda vergi ödenmeyeceği kesin. Ancak aynı şeyi limitet şirketler için söylemek zor. Zira her ne kadar yeni TTK'ya göre limitet şirketler de pay senedi çıkarabiliyor olsa da, bu pay senetlerinin anonim şirket hisse senetleri ile aynı hukuki yapıda olup olmadığı hususu henüz netlik kazanmadı. Bu nedenle limitet şirket ortaklık paylarının 2 yıl geçtikten sonra da elden çıkarılmasında vergi çıkabilir.

Ortakların kamu borçlarından sorumluluğu

Sermaye şirketlerinin 3. kişilere karşı sorumluluğu şirketin sermayesi ile sınırlı. Ancak bu durum limitet şirketlerde kamu borçları açısından geçerli değil. Limitet şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya kişisel mal varlıkları ile sorumlular.

Şirkette kanuni temsilci konumunda olmayan anonim şirket ortaklarının ise kamu borçları için ilave bir sorumlulukları söz konusu değil. Sermaye borcunu ödeyen ortağın, kamu borcu dahil hiçbir borç için ek sorumluluğu bulunmuyor.

İsmail KÖKBULUT

Yeminli Mali Müşavir